Midden-Holland
Bron

In juni 1572 maakt Gouda de overgang van spaansgezind naar prinsgezind. De stad sluit zich aan bij prins Willem van Oranje en de opstand tegen Spanje. Adriaen van Swieten speelt een belangrijke rol in dit verhaal. In de stad Gouda zijn tijdens de Opstand eigenlijk maar weinig prinsgezinden. Toch is er onrust in de stad, omdat men bang is voor de ongeregelde geuzenbendes. Op 1 april hebben de geuzen Den Briel ingenomen en de angst bestaat dat Gouda ook ten prooi valt.

Na een paar maanden strijkt een klein groepje geuzen, onder leiding van jonkheer Adriaen van Swieten, neer in Oudewater. Ze zijn op pad gestuurd om steden over te halen voor de kant van de prins. Voor de aanhangers van de prins van Oranje is dit de aanleiding om op 20 juni 1572 aan Van Swieten te laten weten dat de Kleiwegpoort in Gouda de volgende ochtend om vier uur vrijwel onbewaakt is. Van Swieten grijpt natuurlijk zijn kans en gaat de volgende ochtend met twee boerenwagens naar de Kleiwegpoort. Bij de poort aangekomen, ontstaat er toch nog wat onrust. De geuzen trekken vervolgens de stad binnen en gaan op weg naar het stadhuis. Er wordt snel een vergadering ingelast en Van Swieten houdt een tirade tegen het onrecht dat de Hollanders wordt aangedaan door de koning van Spanje. Ook eist hij dat de stad Gouda een eed van trouw aflegt aan Willem van Oranje. Het bestuur van Gouda gaat hier niet direct in mee, maar na een paar dagen wordt er trouw beloofd. De voorwaarde is wel dat de oude stedelijke privileges onaangetast blijven en dat niemand omwille van zijn geloof lastig gevallen wordt. 

Het kasteel van Gouda is nog in handen van de pro-Spaanse kastelein Cornelis van der Mijlen. Hij wil zijn kasteel natuurlijk niet verlaten, maar wanneer hij bedreigd wordt door de geuzen met een oud kanon, gaat hij toch overstag. Van der Mijlen verlaat het kasteel en Adriaen van Swieten neemt er zijn intrek. 

 

Bron: P. Abels e.a, Duizend jaar Gouda. Een stadsgeschiedenis (2002) 308 - 311. 

Bij Verdieping vind je nog meer informatie over Adriaen van Swieten in de Goudse Canon.

Herkomst

Maker

Hendrik Goltzius

Datering

1579

Collectie

Rijksmuseum Amsterdam

Nummer

RP-P-OB-10.173

Link

https://www.rijksmuseum.nl/nl/collectie/RP-P-OB-10.173

Beschikbare tools

Overzicht van bron(nen) op de kaart

Alle bronnen