Pastoor Ignatius Walvis is van groot belang geweest voor Gouda. In het jaar 1714 verscheen zijn stadsgeschiedenis, genaamd Beschryving der stad Gouda. Zijn boek bevat een thematisch-chronologisch overzicht van de geschiedenis van Gouda vanaf de 12e tot het eind van de 17e eeuw.
Ignatius Walvis is in 1653 in Utrecht geboren. Na zijn studie aan de universiteit van Leuven wordt hij in 1688 benoemd tot pastoor van de Goudse statie (parochie) van Johannes Baptist aan de Hoge Gouwe. Tot aan zijn overlijden in 1714 blijft hij in Gouda pastoor. De reden dat hij de stadsgeschiedenis heeft beschreven, is dat hij historische informatie nodig had om zijn gelijk te halen in een kerkelijk conflict. Het zit Walvis namelijk dwars dat de paus vanuit Rome rechtstreeks zijn parochie bestuurt en katholieke missiepaters uit de zuidelijke Nederlanden naar Holland stuurt. De paters proberen zieltjes te winnen in de parochie van Walvis. Daarnaast is Walvis een aanhanger van de bisschop Jansenius, die er denkbeelden op na houdt die door de paus worden afgewezen.
Dit brengt Ignatius Walvis zo ver dat hij zich moet verdedigen. Hij doet onderzoek naar de geschiedenis van de kerk in Gouda en gaat er boeken over schrijven. Uiteindelijk wordt het conflict zo groot dat Walvis voor de keuze staat of hij wel of niet trouw blijft aan de Rooms Katholieke Kerk en aan de paus. Samen met meerdere Hollandse pastoors breekt hij met de kerk van Rome en richt een eigen kerkgenootschap op: de Oud-Katholieke Kerk.
Alle boeken die Walvis geschreven heeft om zich te verdedigen, verdwijnen in de kast. Walvis had immers gebroken met de roomse kerk. Gelukkig is zijn werk niet voor niks geweest. Nog net voor zijn dood verschijnt als bijproduct van al zijn onderzoek de Beschryving der Stad Gouda. Met nauwkeurigheid heeft Walvis de stadsgeschiedenis geschreven, hierin vermijdt hij zelfs onderwerpen die voor de gereformeerden aanstootgevend zijn. Toch ontstaat er nog een rel rond zijn werk. De gereformeerde kerkenraad noemt het een 'vuil paaps boek' en protesteert ertegen bij het stadsbestuur. Het had geen effect, het boek wordt toch gedrukt. In hetzelfde jaar waarin zijn stadsgeschiedenis verschijnt, sterft Ignatius Walvis.
Bronnen:
- P. Abels e.a., Duizend jaar Gouda. Een stadsgeschiedenis (2002) 9.
- I. Walvis, Beschryving der stad Gouda (1714) 0190. 8321
Kijk bij Verdieping voor meer informatie over pastoor Walvis in de Goudse Canon
