De Historische Context 'Steden en burgers in de lage landen, 1050 - 1700' is één van de examenonderwerpen voor het vwo. Wij hebben de Historische Context in drieën geknipt, in dit thema vind je bronnen met betrekking tot de 17e eeuw.
In de 17e eeuw nam de welvaart in de Republiek der Verenigde Nederlanden toe. De handel groeide, terwijl die van landen als Engeland en Frankrijk stagneerde. De Republiek nam de leiding in de Europese- en wereldhandel. Schepen voeren de wereld over en kapiteins kregen de opdracht om nieuwe vaarroutes te ontdekken. De welvaart in de Republiek en de successen van de VOC en de WIC gingen echter wel ten koste van het leven van de oorspronkelijke inwoners in de handelsgebieden.
De Republiek trok ook arbeidsmigranten aan, waardoor de steden fors groeiden. Rijke kooplieden investeerden in de economie, lieten mooie huizen bouwen en omringden zichzelf met mooie spullen. De schilderkunst en wetenschap kwamen dankzij de groeiende welvaart tot grote bloei.
Na 1648 werden de rollen omgedraaid: de handel in de omliggende landen kreeg een impuls, waardoor de Republiek het steeds moeilijker kreeg. Om hun positie te behouden, gingen regenten en andere rijke burgers nu in de buitenlandse handel investeren. De bevolking was hier kwaad over en de kloof tussen de rijke bovenlaag en de gewone burgers groeide. Het Rampjaar 1672 betekende het einde van de ‘Gouden eeuw’ voor de Republiek.
Verder lezen:
Paul Abels (red), Geschiedenis van Gouda (Hilversum 2021)
Rob Anders (red.), Canon van de Steede en den landen van Haastrecht (Haastrecht, 2012)
Sander Enderink, Het Krimpenerwaardboek (Krimpen a/d IJssel, 2017)
Piet Niestadt en René Kappers, Het leven in Schoonhoven. De geschiedenis van het bestuur van de stad (Schoonhoven, 2014)
Leen Ouweneel, Regenten en de Waterlinie in het Rampjaar. Hoe de Hollandse Waterlinie tot stand kwam (Schoonhoven, 2022)
Wout Troost, Hiëronymus van Beverningk tijdens het Rampjaar 1672 (Zutphen, 2021)
Voor dit thema is educatief materiaal beschikbaar. Download de opdracht onder het tabblad 'Docenten Voortgezet Onderwijs'.
